อาชีพข้าราชการ คืออะไร?

อาชีพข้าราชการ คืออะไร? การทำงานในองค์กรของรัฐบาลหรือหน่วยงานราชการ ซึ่งประกอบไปด้วยหลายระดับและประเภทของงาน ในประเทศไทยแบ่งออกเป็นหลายหน่วยงาน เช่น กระทรวง กรม กองและองค์การปกครองส่วนท้องถิ่น ดังนั้นบุคคลที่ทำงานใน ” อาชีพข้าราชการ ” คือ บุคคนที่ได้รับการบรรจุแต่งตั้งให้ปฏิบัติหน้าที่ในกระทรวง กรมต่างๆ ในหน่อยงานของรัฐ ซึ่งเงินเดือนที่ได้รับมาจากภาษีที่รัฐบาลเก็บมาจากประชาชน กลุ่มอาชีพข้าราชการเป็นกลุ่มที่ทำงานเพื่อประชาชนและประเทศชาติ

เส้นทางการเป็นข้าราชการในประเทศไทยสามารถทำได้อยู่ 2 วิธีหลักๆ คือ

1. การสอบแข่งขัน คือ การสอบก.พ. นั่นเอง เป็นการสอบของสำนักงานข้าราชการพลเรือน ที่คัดเลือกบุคคลเข้ามาปฏิบัติในหน่วยงานข้าราชการให้ตรงตามคุณสมบัติที่สำนักงานข้าราชการพลเรือนกำหนด
2. การคัดเลือก คือ เป็นการเข้ารับการทำงานในอาชีพข้าราชการแบบไม่ต้องสอบ เช่นกรณีเป็นผู้ที่ได้รับทุนจากรัฐบาล หรือเป็นผู้ที่มีวุฒิการศึกษาที่สำเร็จได้ยากเป็นต้น

โดยลำดับต่อไป เราจะมารู้จักกับประเภทงานของข้าราชการมีอะไรบ้าง ซึ่งในสายงานข้าราชการมีหลากหลายรูปแบบ โดยคำนึงถึงวุฒิที่จบมา รวมกับการสอบก.พ. และการสอบข้าราชการเพื่อเป็นตัวแบ่งสายงานข้าราชการ

ประเภทของงานอาชีพข้าราชการ มีอะไรบ้าง?

ในการบรรจุข้าราชการนั้น สามารถจำแนกประเภทของข้าราชการได้ 18 กลุ่มดังนี้

ข้าราชการพลเรือนสามัญ

ข้าราชการพลเรือนสามัญ คือ ข้าราชการที่ปฏิบัติหน้าที่ราชการในกระทรวง ทบวง กรมฝ่ายพลเรือน ซึ่งได้รับบรรจุแต่งตั้งตามพระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการพลเรือน โดยแบ่งออกเป็น 4 ประเภทย่อย คือ

• ประเภทวิชาการ : มีหน้าที่และความรับผิดชอบในการวิเคราะห์ การวิจัย การพัฒนา และการให้ความรู้ในด้านต่างๆ เพื่อสนับสนุนงานของหน่วยงานราชการ
• ประเภทบริหาร : มีหน้าที่บริหารจัดการและกำหนดนโยบายหน่วยงานของข้าราชการ ได้แก่ ผู้บริหารระดับสูง ผู้บริหารระดับกลางและระดับต้น
• ประเภทอำนวยการ : มีหน้าที่ บริการจัดการและควบคุมการดำเนงานของหน่วยงานราชการ ตำแหน่งในกลุ่มนี้จะต้องมีทักษะและความสามารถในการบริหารจัดการ ในด้านบุคลากร นโยบาย และงบประมาณ เพื่อให้การดำเนินการเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพตามเป้าหมายที่กำหนดไว้
• ประเภททั่วไป : มีหน้าที่ สนับสนุนการดำเนินงานของหน่วยงานราชการในด้านต่างๆ ซึ่งไม่ใช่ตำแหน่งบริหารหรือวิชาการโดยตรง มีบทบาทสำคัญในการให้บริการและประสานงานภายในหน่วยงานราชการ เพื่อให้ดำเนินงานไปอย่างมีประสิทธิภาพ

ข้าราชการการเมือง

ข้าราชการการเมือง คือราชการที่ได้รับการแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง ซึ่งตำแหน่งเหล่านี้มักจะมีหน้าที่ในการกำหนดนโยบายและการบริหารงานที่สำคัญของรัฐบาล มีความแตกต่างจากข้าราชการประจำในหลายด้าน เนื่องจากข้าราชการการเมืองมักจะมาจากการแต่งตั้งโดยผู้มีอำนาจทางการเมือง เช่น รัฐมนตรี หรือนายกรัฐมนตรีการดำรงตำแหน่งของพวกเขามักจะขึ้นอยู่กับวาระการดำรงตำแหน่งของรัฐบาลนั้นๆ

ข้าราชการส่วนท้องถิ่น

ข้าราชการส่วนท้องถิ่น คือบุคคลที่ปฏิบัติหน้าที่ในหน่วยงานราชการ มีขอบเขตอำนาจอยู่ในท้องถิ่นต่างๆ เช่น เทศบาล องค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) และองค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.) หน้าที่ของข้าราชการส่วนท้องถิ่นคือ การดูแล บริหารจัดการบริการสาธารณะและโครงการต่างๆ บทบาทสำคัญในการพัฒนาท้องถิ่นและเสริมสร้างคุณภาพชีวิตของประชาชน

ข้าราชการรัฐสภา

ข้าราชการรัฐสภา คือบุคคลที่ปฏิบัติหน้าที่หน้าในหน่วยงานรัฐสภา ซึ่งเป็นองค์กรที่ทำหน้าที่ทางนิติบัญญัติของประเทศ หน่วยงานประกอบด้วยสภาผู้แทนราษฏรและวุฒิสภา ข้าราชการรัฐสภาจะมีบทบาทและหน้าที่สำคัญในการสนับสนุนการทำงานของสมาชิกรัฐสภาหรือการดำเนินการด้านนิติบัญญัติ

ข้าราชการตำรวจ

ข้าราชการตำรวจ คือบุคคลที่ปฏิบัติหน้าที่ในหน่วยงานตำรวจ มีหน้าที่ในการรักษาความสงบเรียบร้อยของสังคม การบังคับใช้กฎหมาย การป้องกันและปราบปรามอาชญากรรมการคุ้มครองชีวิตและทรัพย์สินของประชาชน การให้บริการต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับความปลอดภัยของประชาชน

ข้าราชการทหาร

ข้าราชการทหาร คือบุคคลที่ปฏิบัติหน้าที่ในหน่วยงานทหาร มีหน้าที่ในการปกป้องประเทศชาติ รักษาความมั่นคงและความสงบเรียบร้อยของประเทศ รวมถึงการสนับสนุนและช่วยเหลือประชาชนในกรณีฉุกเฉินต่าง ๆ ปฏิบัติงานภายใต้กระทรวงกลาโหม และแบ่งออกเป็นเหล่าต่าง ๆ ได้แก่ กองทัพบก กองทัพเรือ กองทัพอากาศ และหน่วยงานอื่น ๆ

ข้าราชการสำนักงานตรวจแผ่นดิน

ข้าราชการสำนักงานตรวจเงินแผ่นดิน คือบุคคลที่ปฏิบัติหน้าที่ในสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดิน ซึ่งเป็นหน่วยงานที่มีหน้าที่ในการตรวจสอบการใช้จ่ายเงินของรัฐบาลและการบริหารจัดการงบประมาณของหน่วยงานรัฐ ทั้งในระดับท้องถิ่นและส่วนกลาง โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้การใช้จ่ายเงินเป็นไปอย่างโปร่งใส มีประสิทธิภาพและถูกต้อง

ข้าราชการฝ่ายอัยการ

ข้าราชการฝ่ายอัยการ คือ มีบทบาทสำคัญในกระบวนการยุติธรรมทางอาญาของประเทศ ข้าราชการฝ่ายอัยการทำหน้าที่เป็นตัวแทนของรัฐในการดำเนินคดีอาญา การพิจารณาคดี และการบังคับใช้กฎหมายต่าง ๆ เพื่อให้เกิดความยุติธรรมและรักษาความสงบเรียบร้อยในสังคม

ข้าราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรม

ข้าราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรม คือมีบทบาทสำคัญในการพิจารณาและตัดสินคดีต่าง ๆ ตามกฎหมาย ข้าราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรมประกอบด้วยผู้พิพากษาและบุคลากรอื่น ๆ ที่สนับสนุนการทำงานของศาลยุติธรรม

ข้าราชการครูและบุคลากรทางศึกษา

ข้าราชการครูและบุคลากรทางศึกษา คือบุคคลที่ปฏิบัติหน้าที่ในสถานศึกษาและหน่วยงานการศึกษาต่าง ๆ ภายใต้การควบคุมของกระทรวงศึกษาธิการ หน้าที่หลักคือ การสอนการเรียนการสอน การพัฒนาหลักสูตรการศึกษา การบริหารจัดการสถานศึกษา และการสนับสนุนช่วยเหลือนักเรียน

ข้าราชการพลเรือนในสถาบันอุดมศึกษา

ข้าราชการพลเรือนในสถาบันอุดมศึกษา คือบุคคลที่ปฏิบัติหน้าที่ในมหาวิทยาลัยและสถาบันการศึกษาระดับอุดมศึกษา มีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมการเรียนรู้ การวิจัย และการพัฒนาความรู้ในระดับสูง เพื่อประโยชน์แก่สังคมและประเทศชาติ

ข้าราชการในพระองค์

ข้าราชการในพระองค์ คือบุคคลที่ปฏิบัติหน้าที่ในหน่วยงานหรือสถาบันที่เป็นส่วนหนึ่งของพระองค์ มีบทบาทและหน้าที่ในการให้บริการแก่พระองค์และส่งเสริมสิ่งที่ดีที่สุดสำหรับประเทศชาติและประชาชน บางครั้งอาจเป็นเจ้าหน้าที่ในสำนักพระราชินี สำนักพระราชเสด็จ หรือสำนักองคมนตรี เป็นต้น

ข้าราชการฝ่ายปกครอง

ข้าราชการฝ่ายปกครองคือบุคคลที่ปฏิบัติหน้าที่ในการบริหารจัดการท้องถิ่นและให้บริการสาธารณะในระดับท้องถิ่น เช่น เทศบาล องค์การบริหารส่วนตำบล หรือองค์กรอื่นที่มีหน้าที่ในการบริหารจัดการพื้นที่ในระดับท้องถิ่น เพื่อสร้างความเจริญทั้งในด้านเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม การบริหารจัดการท้องถิ่น เป็นส่วนสำคัญที่ช่วยสร้างความเป็นระบบและความเจริญทั้งในระดับท้องถิ่นและระดับประเทศ

ข้าราชการกรุงเทพฯและบุคลากรกรุงเทพฯ

ข้าราชการกรุงเทพฯ คือ บุคคลที่ทำงานในระบบราชการของกรุงเทพมหานคร เป็นส่วนหนึ่งของการบริหารจัดการท้องถิ่นและให้บริการสาธารณะในเขตกรุงเทพมหานคร

บุคลากรกรุงเทพฯ คือ บุคคลที่ทำงานในหน่วยงานหรือองค์กรต่าง ๆ ในกรุงเทพมหานคร โดยไม่จำเป็นต้องมีตำแหน่งหรือตำแหน่งทางการเมือง ซึ่งรวมถึงพนักงานสามัญ ลูกจ้าง และผู้ที่ได้รับการจ้างงานในภาครัฐหรือเอกชนให้บริการสาธารณะและบริหารจัดการท้องถิ่นในเขตอำเภอและแขวงของกรุงเทพมหานคร

ข้าราชการคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ

ข้าราชการคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ คือบุคคลที่ได้รับการแต่งตั้งหรือเลือกตั้งให้เป็นสมาชิกของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ เป็นหน่วยงานที่มีอำนาจและหน้าที่ในการคุ้มครอง สนับสนุน และส่งเสริมสิทธิมนุษยชนในประเทศไทย

ข้าราชการสำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ

ข้าราชการสำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ อบุคคลที่ได้รับการจัดสรรหรือเลือกตั้งให้เป็นเจ้าหน้าที่หรือเจ้าหน้าที่สำนักงานในสังกัดคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ มีหน้าที่ในการดำเนินงานตามนโยบาย แผนงาน และกฎระเบียบของคณะกรรมการ เพื่อป้องกันและปราบปรามการทุจริตในระดับชาติ มีการดำเนินงานเกี่ยวกับการสืบสวน การกำจัด และการป้องกันการทุจริตในหลายมิติ

ข้าราชการสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดิน

ข้าราชการสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดิน คือบุคคลที่ได้รับการแต่งตั้งหรือเลือกตั้งให้เป็นเจ้าหน้าที่หรือเจ้าหน้าที่สำนักงานในสังกัดสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดิน มีหน้าที่ในการตรวจสอบและพิสูจน์ความถูกต้องของการใช้จ่ายและการบริหารจัดการทรัพย์สินแผ่นดินของหน่วยงานราชการต่าง ๆ เพื่อให้การบริหารจัดการทรัพย์สินแผ่นดินเป็นไปอย่างเป็นธรรมและมีประสิทธิภาพในการใช้จ่ายและการบริหารจัดการทรัพย์สินแผ่นดินของรัฐ

พนักงานอื่นของรัฐ

หมายถึงบุคลากรที่ไม่ใช่ข้าราชการ แต่ก็มีหน้าที่ในการให้บริการหรือดำเนินงานในหน่วยงานราชการหรือสถาบันต่าง ๆ ภายใต้การควบคุมหรือการดูแลของรัฐบาล ซึ่งได้แก่